Afscheid

Elk hoofdstuk moet een keer afgesloten worden, hoe verknocht je er ook aan bent. Na ruim zeven jaar is het moment gekomen om mijn bijdrage aan de reis van het St. Elisabeth Ziekenhuis te eindigen en afscheid te nemen.

In 2006 ben ik begonnen als manager innovatie, een nieuwe functie. In algemene zin was de opdracht om mijn bedrijfskundige achtergrond, ervaring met patiëntenlogistiek, procesverbetering en veranderprocessen in de zorg in te brengen voor de ontwikkeling van het huis. Specifiek was de opdracht die Bart Berden vanuit de RvB mij gaf (en toen was nog geen spraken van lean!):

"Maak procesverbetering een normaal onderdeel van ieders dagelijks werk"

Zo'n opdracht kun je niet waarmaken door meer van hetzelfde te doen; er is iets nieuws voor nodig. Vandaar dat mijn functie met innovatie te maken heeft. De kern van innovatie is voor mij:

"Een verandering die leidt tot verbetering, gekenmerkt door een andere manier van denken"

Die andere manier van denken vonden we in het Elisabeth in de filosofie die Toyota ontwikkeld heeft en vertaald in het Toyota Productie Systeem en vooral bekend is geworden als lean. Peter Kabel, arts-microbioloog, Jacob Caron, orthopaedisch chirurg en Cees de Nie, neurochirurg waren de eersten die de lean principes en methoden zijn gaan toepassen. De successen waren aanleiding om er breed mee te gaan experimenteren.

Ondertussen wilde een groep enthousiastelingen zich er meer in verdiepen en vanuit een lange termijn perspectief van 15 jaar de vertaling van de principes naar ons ziekenhuis maken. De groep bestond uit Peter Kabel en Jacob Caron, Willem Wiegersma, zorggroepmanager, Ad van de Laar, manager facilitair bedrijf, Peter Nijssen, neuroloog en medisch manager en ik zelf. Later kwamen daar Henk Veraart, oogarts en Joachim Tilanus, psychiater bij, beiden na Jacob Caron opeenvolgend voorzitter van de Beleidscommissie en van de medische staf. We kwamen s'avonds bij iemand thuis en tijdens het avondeten filosofeerden we verder en verdiepten we onze kennis die we vervolgens in de organisatie inbrachten. Een bijzondere dynamiek.

Het V-team

De eerste jaren bestonden uit

Plenair programma symposium 12 juni

Sinds de vooraankondiging eind februari hebben al ruim 100 mensen zich aangemeld voor het symposium op 12 juni, alleen op basis van de vooraankondiging. We zijn een beetje beduusd over het animo en het vertrouwen, dank daarvoor! Dan is nu het moment om de plenaire sprekers bekend te maken, plus nog iets extra's.

Centrale thema van het symposium is:

HOE CREËER JE EEN CULTUUR VAN EXCELLEREN?

Leiderschap, veranderstrategieen en verbeterstructuren

Brad Schmidt

Brad Schmidt

Brad Smidt heeft westerse ouders, maar is in Japan opgegroeid en woont daar nog steeds. Hij heeft als tolk gewerkt voor Toyota en consultants die vanuit Toyota andere organisaties zijn gaan adviseren. Zo heeft Brad de filosofie en toepassing ervan bij de bron leren kennen en is hij in aanraking met Masaaki Imai gekomen.

Imai is een van de belangrijke uitdragers van de continu verbeter filosofie en uberhaupt de uitvinder van het begrip Kaizen, waar hij meerdere boeken over gepubliceerd heeft. Imaai heeft het Kaizen Institute opgericht, een organisatie die wereldwijd organisaties adviseert en traint, altijd vanuit de filosofie van Kaizen (niet de instrumenten). Zie hier voor een eerdere blogpost met video over Kaizen door Imaai en hier voor quotes van Imaai.

Brad is zelf ook wereldwijd organisaties gaan ondersteunen en is inmiddels CEO van het Kaizen Institute geworden, met 500 adviseurs en trainers wereldwijd. Zie hier voor een blogpost met link naar een video over zijn inspirerende verklaring van de filosofie achter Kaizen door de Japanse karakters te ontleden. Brad is ook tourgids voor westerse groepen die Toyota en andere bedrijven in Japan bezoeken om de Kaizen en lean gedachtegoed te leren begrijpen. Op zo'n tour kwam Peter Kabel, arts-microbioloog van het Elisabeth vorig jaar in aanraking met Brad. En dat was weer op aanraden van Jeff Kaas, de inspirerende spreker uit Seattle van vorig jaar op ons symposium, die dezelfde tour in het verleden ook met Brad gemaakt heeft. De wereld is tegenwoordig werkelijk verbonden.

Brad komt speciaal naar aanleiding van het symposium naar Nederland waar we hem en het Nederlandse Kaizen Instituut erg dankbaar voor zijn. Vanuit het centrale thema zal de plenaire lezing van Brad vooral betrekking hebben op de vraag hoe je een cultuur van excelleren kunt creëren, wat de onderliggende filosofie is van Kaizen is om dat te bereiken en in het verlengde daarvan welke verbeterstructuren dit ondersteunen. Daarnaast zal Brad ook een masterclass verzorgen voor 'gevorderden' die leiding geven of de ontwikkeling van lean leiden.

Emile Lohman

Emile Lohman

Emile Lohman werd in de zorg bekend toen hij aantrad als Voorzitter van de Raad van Bestuur van het OLVG in 2000 en het ziekenhuis ging besturen als ware het een bedrijf. Zo nam het OLVG alle specialisten in loondienst en werden specialisten leidinggevenden van elke zorgeenheid (dus geen duaal management).  Winst geven vindt hij in de zorg logisch, met als verschil met het bedrijfsleven dat je de winst niet uitkeert aan aandeelhouders, maar investeert om de kwaliteit van zorg te verbeteren.

In 2007 werd Emile voorzitter Raad van Bestuur van het UMC St. Radboud en heeft hij ook daar zijn visie vertaald om de kwaliteit van de organisatie te vergroten. Lees hier een interview met hem toen hij net aangetreden was.

Inmiddels is hij bezig met het oprichten van een school voor leiderschap. Zijn lezing sluit dan ook aan op het thema leiderschap en hij zal vanuit zijn passie vertellen over de vraag hoe je leert met andere ogen te kijken, en besluiten durft te nemen. En over het veranderproces hoe je anderen leert met andere ogen te kijken, in aansluiting op hun talent.

Marc Rouppe van der Voort
Zelf zal ik een lezing geven over de veranderstrategie die we in het St. Elisabeth Ziekenhuis toegepast, of eigenlijk gaandeweg ontwikkeld hebben. Ook zal ik reflecteren op de verschillende veranderstrategieeen die ik waarneem hoe lean toegepast wordt en wat ik als kracht en zwakte van de verschillende benaderingen beschouw. Mijn uitgangspunt is daarbij de vraag hoe je ervoor kunt zorgen dat de lean principes bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de zorg.

Mijn visie op veranderstrategieën zal binnenkort opnieuw getest gaan worden, maar daarover in een volgend blog meer.

Iets 'extra's': boek
Binnenkort komt een nieuw Nederlands boek uit over lean in de zorg, geschreven vanuit de praktijk. Ik verklap nog even niet hoe of wat, maar wel dat alle deelnemers het boek gaan ontvangen en dat de auteurs ook een bijdrage leveren aan het symposium. Zodra het boek uitkomt zal ik hier op mijn blog daar aandacht aan geven.

Parallelsessies
Uiteraard zijn er ook dit jaar weer een heel scala aan parallelsessies op het symposium, inclusief de mogelijkheid afdelingen te bezoeken die laten zien hoe ze met lean bezig zijn. De parallelsessies worden de komende tijd nader ingevuld, eind april zal ik over die sessies meer informatie geven.

Klik hier voor het inschrijfformulier en hier voor de vooraankondiging met meer algemene informatie over het symposium. Klik hier voor een oproep patienten mee te nemen.

Het belooft een bijzondere dag te worden!

Mede namens het team collega's met wie ik het symposium samen organiseer:
Marloes Hendriks, senior lean adviseur
Ronald Aalbersberg, lean adviseur
Charlotte van Poorten, junior trainee
Dorien van Kalmthout, junior trainee

Standpunt: Revalidatiesector, leer lean denken!

De redactie van het Revalidatie Magazine Nederland vroeg of ik in hun vaste rubriek 'Het Standpunt' mijn standpunt over lean voor hun doelgroep wilde schrijven. Nu heb ik weinig ervaring in de revalidatiesector, maar een algemeen standpunt schrijven wat lean kan betekenen voor een zorgsector die er nog niet (veel) mee werkt leek me een leuke uitdaging. Bovendien heb ik in het verleden voor revalidatiecentrum De Hoogstraat in Utrecht een tijdje mogen werken en ik heb hen als een inspirerende organisatie met hart voor hun patienten ervaren, dus die ervaring was een mooi vertrekpunt  om een standpunt in te nemen.

Zie hieronder voor het resultaat, of klik hier voor de uitgave van het hele blad (Revalidatie Magazine, jaargang 18, nummer 4, 2012), het stuk staat op pagina 20. Zou leuk als deze belangrijke sector ook met de principes van lean wil experimenteren.

Iemand reflecteerde op het artikel dat ik iets stelliger klink dan ze van me gewend was, en dat haar dat eigenlijk wel beviel. Misschien komt dat omdat de principes nu op zoveel plekken zo goed vertaald zijn en zoveel resultaten opleveren dat ik me inderdaad comfortabel voel stelliger mijn standpunt in te nemen. Wat denk je?

Het Standpunt

Revalidatiesector, leer lean denken!

In de zorg blinken we uit in professionele kwaliteit: de deskundigheid van zorgverleners is bijzonder groot. We zijn ook goed in relationele kwaliteit, getuige het vertrouwen dat zorgverleners genieten bij patiënten. Onze processen verlopen echter doorgaans matig tot slecht en het tempo waarin processen verbeteren is laag, of het nu een ziekenhuis of een revalidatie-instelling betreft. Waarom is dat een probleem? Om drie redenen: kwaliteit voor patiënten, voldoening voor zorgverleners en betaalbaarheid voor de maatschappij. 

Als je een zorgproces van een patiënt volgt, zie je een reeks handelingen die bijdragen aan de behandeling. Daaromheen zie je meestal voor de patiënt veel wachten en voor de zorgverlener allerlei handelingen die zonde van de tijd zijn en frustreren. Hoeveel tijd verspil je als zorgverlener met lopen, zoeken, dingen regelen, iets corrigeren wat niet goed is gegaan, wachten, informatie dubbel in systemen invoeren et cetera? Deze verspilling gaat ten koste van de zorg voor de patiënt en vermindert de voldoening bij zorgverleners. Bovendien leidt het tot toenemende risico’s voor patiëntveiligheid, en dat raakt direct de kern van kwaliteit. Verspilling is een kernoorzaak van problemen in proceskwaliteit. 

Het verbeteren van onze processen is dus hard nodig, maar we zijn er in de zorg niet goed in.

Gastblog van Mark Graban: Loving Care

Op ons symposium Lean in de zorg in 2009 in het Elisabeth was Mark Graban gastspreker vanuit de VS. Mark heeft een bijzonder veelgelezen blog over lean en blogt vaak over de zorg. Hij heeft zelfs al twee goede en veel verkochte boeken over lean in de zorg geschreven: Lean Hospitals en Healthcare Kaizen. We hebben sindsdien veelvuldig contact met hem gehouden. Hij is ook de aanleiding voor mij geweest om zelf te gaan bloggen. Vanuit Lidz is hij ook onze contactpersoon voor het Amerikaanse netwerk voor lean in de zorg.

Onlangs plaatste hij een blog over zijn ervaringen naar aanleiding van onze uitwisselingen over de samenhang tussen het thema lief, of 'loving care' en lean. Naar aanleiding daarvan heeft hij onderstaande gastblog geschreven voor op mijn blog:

Loving Care and Respectful Workplaces

By Mark Graban

It is Valentine’s Day as I write this post. I am looking forward to cooking dinner with my wife and enjoying a quiet night together at home, rather than fighting crowded restaurants. I respect my wife deeply and I love her dearly. Love inspires us be of service to others, to be at our best, and to live life to the fullest.

But, people don’t dare utter the word “love” at work (even in a platonic sense) and we too rarely talk about “respect.” Yet, I believe these are core components of any truly Lean culture.

I consider myself very fortunate to have met Marc, owner of this blog, and his colleagues. They invited me to visit Tilburg and St. Elisabeth Hospital in 2009 and I have seen Marc and some of his colleagues yearly when they visit the U.S. as part of the large Dutch contingent that attends the Lean Healthcare Transformation Summit each June. They share their experiences and participate in the vibrant community of Lean learning.

As Valentine’s Day approached, other than thinking about my dear wife, I found myself thinking (in a different way) of Dr. Jacob Caron, of St. Elisabeth, and how I first saw him talk about “Loving Care.” I had never heard this phrase. Jacob joked, “I don’t think it translates well from Dutch.” It translates beautifully, actually.

105 verbeteracties door zorgeenheid Heelkunde

Zorgeenheid Heelkunde van het St. Elisabeth Ziekenhuis maakte onlangs een slideshow met alle 105 verbeteringen die ze bereikt hebben in het kader van hun eigen thema KIK: 'De Klant is Koning', waarin je zowel onze ziekenhuisbrede thema's lean als lief kan herkennen. Hieronder kun je klikken op de slideshow en de eerste 20 verbeteracties zien. Als je ze alle 105 wil zien kun je hier klikken. 

Dat is de moeite waard, want een redelijk aantal van de verbeteringen zullen veel andere zorgeenheden ook gerealiseerd hebben, maar ik denk niet dat veel zorgeenheden zo'n grote hoeveelheid verbeteringen weet te bereiken. Dit voelt als een krachtige, indrukwekkende golf van verbeteringen wat veel zegt over de breed gedeelde passie die leeft op deze zorgeenheid om de zorg voor patienten te verbeteren.