Waarde en zelfreflectie

Wiens geest niet meer in het ondoorgrondelijke wortelt 
moet leven vanuit de oorspronkelijkheid van zijn hart
wie die oorspronkelijkheid heeft verloren
moet leven vanuit de liefde
wie niet meer vol liefde kan leven
moet tenminste rechtvaardig handelen
wie zelfs dat niet meer kan
moet zich door zeden en gewoonten laten leiden
het afhankelijk worden van de heersende moraal
is echter de onderste trede der zedelijkheid
en duidt reeds op verval
wie dan nog meent
door zijn verstand te ontwikkelen
zijn hart te kunnen vervangen
is een dwaas
bedenk daarom
de ware mens 
volgt een innerlijke wet
en geen uiterlijk gebod
hij drinkt uit de bron
en niet van het water
dat afvalstoffen met zich voert,
hij zoekt steeds de oorsprong.

Lao Tse

Spiegelen aan anderen

Onlangs woonde ik een boeiende presentatie bij over het meten van de uitkomsten van zorg om de kwaliteit te verbeteren. Aan het begin vertelde een arts dat veel benaderingen niet gewerkt hebben omdat artsen het niet leuk vinden. Daarbij noemde hij behalve bijvoorbeeld Evidence Based Medicine en Zorgpaden ook Lean. Wat wel werkt in zijn ervaring is het meten van de uitkomsten van zorg, omdat professionals altijd gemotiveerd zijn hun prestaties te verbeteren en feedback daar een essentiële voorwaarde voor is.

Hij haalde vervolgens een mooie casus aan waarin een groep artsen in een paar jaar tijd hun uitkomsten meetbaar verbeterden door in kleine stapjes continu kleine verbeteringen in hun werkprocessen te testen. Door de effecten op de uitkomsten te beoordelen, konden ze systematisch meteen nieuwe werkwijzen vaststellen of verwerpen. Ze leerden van elkaar door gezamenlijk te opereren om elkaars ideeën goed te begrijpen en nieuwe technieken over te nemen.

Veel beter had ik de essentie van Lean denken niet kunnen samenvatten. Het lijkt erg nauw te komen hoe je Lean denken uitlegt en wat voor voorbeelden je gebruikt of het wel of niet appelleert aan professionals. Doordat de zorgprocessen de afgelopen decennia aanzienlijk complexer zijn geworden overzien de meeste professionals het gehele proces voor hun patiënten niet meer, terwijl de risico’s en verspilling in de processen ook toenemen. Dan heb je nieuwe, strakke methoden nodig om zorgprocessen verder te verbeteren. Lean staat voor het leren van andere sectoren op dat vlak, waarvan sommigen al decennia met vergelijkbare complexe vraagstukken bezig zijn. Het is evident dat je een ziekenhuis niet moet willen organiseren als een fabriek. De uniekheid van elke individuele patiënt, de menselijke dimensies die bij zorg komen kijken zoals vertrouwen, schaamte en onzekerheid, de bijzonder hoge professionele kennis en kunde en de maatschappelijke vraagstukken geven de zorg unieke kenmerken. Op die vlakken kunnen andere sectoren eindeloos veel van ons leren (en zouden ze zo nu en dan best wat meer respect mogen tonen).

Valkuilen en tips bij coachen op een Kaizen

De insteek van Kaizen als verbetermethode is dat mensen groeien door processen te verbeteren (zie hier voor meer informatie). Dat is anders dan bij andere verbetermethodieken (zoals het verbeterbord,) die gericht zijn op het realiseren van procesverbeteringen. De groei zit in een toename van het probleemoplossend vermogen, inclusief een toename van de sfeer van invloed op je werkomgeving. Zie hieronder voor het Kaizen format dat we gebruiken in het St. Antonius Ziekenhuis, wat gebaseerd is op het format wat we geleerd hebben van Jeff Kaas.

Kaizen formulier St Antonius Ziekenhuis

Cruciaal voor het leerproces is de rol van de mentor. De mentor zorgt dat iemand net buiten de comfortzone werkt, buiten het gebied van bestaande kennis en kunde, en door een extra actie tot nieuwe inzichten gekomen wordt, bijv. door de mentee aan te moedigen het proces nog een keer goed te observeren, door iemand van een andere discipline te spreken en goed te begrijpen, door de eigen ideeen even opzij te zetten etc.

Hoe werkt dat concreet zodra de mentee bij de mentor komt met een half gevulde Kaizen? Een valkuil die ik bij mezelf en bij veel anderen  herken is zo ongeveer het volgende:

Verspilling als oorzaak van verlies aan kwaliteit

Welke vormen van verspilling zijn de belangrijkste oorzaak van verlies aan kwaliteit in de zorg?