Boek: Lean leiderschap in de zorg ('L2 zorg')

Afgelopen week verscheen een nieuw boek: 'L2 zorg: lean leiderschap in de praktijk'! De auteurs zijn Bas Lohman en Kjeld Aij. Beide zijn werkzaam in het VUmc, waar inmiddels meerdere jaren intensief aan het toepassen en verspreiden van lean denken gewerkt wordt.

Aan het boek kun je merken dat ze zowel de theorie als de praktijk kennen. Die combinatie hebben ze namelijk mooi benut door de vraagstukken van lean leiderschap te illustreren met een herkenbar praktijkverhaal, gelardeerd met stukken theorie over leiderschap. Het resultaat is een mooi derde praktijkgericht boek over lean in de zorg. Klik hier om het boek te vinden op de site van de uitgever, maar het is ook te vinden op de sites van de meeste verkoopkanalen. Klik hier voor een ander boek met praktijkverhalen over lean in de zorg, mede van mijn hand.


Symposium 12 juni
Alle deelnemers van het symposium op 12 juni ontvangen dit boek! Ook geven de auteurs een lezing erover in een parallelsessie. Leuk om hier extra aandacht aan te geven, dit boek kan het denken over leiderschap een aardige boost geven.

Lidz leden kunnen de komende maanden overigens het boek met korting bestellen, zie de Lidz site voor meer informatie.

Bas en Kjeld hebben mij gevraagd het voorwoord voor het boek te schrijven, wat ik met veel genoegen heb gedaan. Zie hieronder:

Voorwoord
Voor u ligt een belangrijk boek. De afgelopen jaren heeft de toepassing van de lean principes en methodes in de zorg een grote vlucht genomen om zorgprocessen te verbeteren. De ervaringen zijn gunstig, getuige de praktijkverhalen uit de eerste twee boeken over lean in de zorg, en het is duidelijk geworden dat lean nog veel meer potentie biedt. Lean gaat echter pas een duurzame bijdrage leveren als de toepassing het probleemoplossend vermogen van professionals, van teams en uiteindelijk van gehele zorginstellingen vergroot. Daarvoor is leiderschap onontbeerlijk.

Soms wordt lean vooral als een gereedschapskist gebruikt om processen te analyseren, in te richten en te sturen. Als dat goed gaat wordt verspilling verwijderd en ervaren patiënten meer waarde. Als dat doorschiet wordt de sfeer lean en mean en onstaat organisatorische anorexia. In het bedrijfsleven is dat veel gebeurd. Soms wordt lean vooral ingezet om het verbeteren van processen onderdeel van het dagelijks werk te maken van de werkvloer. Als dat goed gaat worden problemen eerder gesignaleerd en wordt het denkvermogen en praktische kennis van de werkvloer aangewend om die problemen effectiever te pakken. Als het doorschiet worden de dagelijkse en wekelijkse sessies een doel op zich en haken de gedreven professionals af omdat ze de relevantie niet meer zien. Lean gaat pas echt goed werken als deze twee benaderingen in balans worden ingezet en met als derde element dat mensen groeien door het verbeteren van processen. Hierdoor wordt verbeteren gekoppeld aan zingeving en leren. Dat is wat mij betreft de kern van de uitdaging voor lean leiderschap.

Dit boek laat door de vorm van een praktijkverhaal herkenbaar zien hoe de logisch klinkende theorie een worsteling is om de in praktijk voor elkaar te krijgen. Lean vergt gedragsverandering en dat vergt veranderkunde en leiderschapskwaliteiten. Door de praktijk centraal te stellen en theorie te gebruiken ter ondersteuning van de leerpunten rondom de praktijkvraagstukken doet het boek recht aan een belangrijk uitgangspunt van lean: verbeter vanuit praktijkervaringen, oftewel ‘ga naar de bron’. Dat lukt alleen als het geschreven wordt vanuit de praktijk en daarom is het waardevol dat dit boek van de hand van twee auteurs is die dagelijks in de praktijk met lean werken.

Dat dit boek nu uitkomst beschouw ik als een indicatie dat de toepassing van lean in de zorg op een volgend niveau aanbeland. Aan de discussies in het netwerk Lean in de zorg (Lidz) is duidelijk te zien dat de behoefte steeds meer verschuift van het ‘wat’ naar het ‘hoe’ van lean. Na enkele jaren van experimenteren of lean iets voor de zorg kan betekenen belanden we daarmee nu in de fase hoe we het echt goed werkend kunnen krijgen, met alle finesses en karakterisitieken die de zorg eigen is. De leerpunten voor lean leiderschap zijn echter niet zorg specifiek: het boek is voor het bedrijfsleven even interessant omdat de uitdaging om lean duurzaam werkend te krijgen even groot is. Ik wens u veel leesplezier, inspiratie en succes met lean leiderschap in uw eigen praktijk. 

Marc Rouppe van der Voort is manager innovatie in het St. Elisabeth Ziekenhuis te Tilburg, promovendus aan de Universiteit Maastricht naar het 'reactief en adaptief vermogen' van ziekenhuizen, blogger op http://leandenkenindezorg.blogspot.com en voorzitter van het Netwerk Lean in de zorg (Lidz).