Aangezien ons werk veel om cummunicatie draait en de helft daarvan (ruwweg) luisteren betreft is het een interessante vraag hoe je aandachtig luistert. En hoe je op datgene wat je hoort reageert. Twee gevoeligheden vind ik bijzonder interessant.
- Als ik aandachtig luistert, doorvraag om de ander te begrijpen en geen oordeel of mening laat blijken, hebben mensen vaker de indruk dat ik het met ze eens bent dan niet. Ik heb me aangeleerd mijn oordeel zo lang mogelijk uit te stellen, totdat ik de verschillende relevante gezichtspunten helder heb. Dit leidt echter nog wel eens tot misverstanden doordat mensen denken dat ik het met eens ben, terwijl ik later laat blijken dat het niet zo (nadat ik de overige gezichtspunten of feiten verzameld heb). Beste tegenmaatregel die ik tot nu toe hiertegen heb ik kunnen bedenken is dit dilemma eenvoudigweg benoemen wanneer ik vermoed dat het kan spelen.
- De 'waarom?' vraag ligt in onze cultuur snel gevoelig. Er wordt al snel een andere intentie achter vermoed dan oprecht proberen te begrijpen hoe de situatie in elkaar steekt. Als ik iemand vraag waarom hij of zij een bepaalde handeling op die manier uitvoert ervaart die het snel als bedreigend, alsof verantwoording afgelegd moet worden. Behalve ook hier het benoemen van dat dilemma heb ik geleerd dat het vaak ook beter werkt als je meer specifieke vragen stelt. In plaats van: 'Waarom neem je de ligduur niet meer als je een operatie plant?' kan ik ook vragen: 'welke variabelen neem je mee als je een operatie plant?' 'In hoeverre kun je rekening te houden met andere afdelingen als je een operatie plant?' en 'Wat zijn belemmeringen waardoor het moeilijk is de ligduur mee te nemen?'.
Aandachtig luisteren is zo makkelijk nog niet :-)
Herkenbaar?
Heel herkenbaar Marc...het doet me aan twee inzichten denken die aandachtig luisteren versterken. Ten eerste is er de drieluik van inhoud, proces en relatie...aandachtig luisteren wordt mogelijk wanneer je je bewust bent van alle drie. Het gebeurt vaak in een gesprek dat iemand's lichaamstaal of gezichtsuitdrukking aangeeft dat er iets aan de hand is (proces). Wanneer je dat bespreekbaar maakt, komt er vaak naar boven wat er speelt naast de inhoud - en door daar weer aandachtig naar te luisteren werk je aan de relatie: de ander voelt zich gezien en serieus genomen. Het is dus de moeite waard om te "luisteren" naar inhoud, proces en relatie. Het tweede inzicht dat me heeft geholpen is dat er verschillende niveaus van luisteren zijn. Niveau 1 = ik/mij luisteren - waarbij je alleen luistert naar zaken die je visie/opinie bevestigen. Niveau 2 = ik/het luisteren - waarbij je alleen geinteresseerd bent in de feiten en niet in de ander. Niveau 3 = ik/jij luisteren - in dit geval ben je oprecht geinteresseerd in wat de ander heeft te zeggen, ben je bereid je eigen optiek los te laten of te verrijken, en voelt de ander zich gezien, gehoord, begrepen, erkend en gerespecteerd. Het is niet makkelijk om structureel op dit derde niveau te luisteren, maar het levert wel heel veel voordelen. Thomas Swaak
BeantwoordenVerwijderen