Artikel: Lean: goed voor het team

In het blad Kwaliteit in Zorg (KiZ) stond in nummer 2 een artikel van Fréderique Simons van VUmc. Het betrof haar onderzoek naar de invloed van lean op zorgprofessionals en had als titel: 'Lean: goed voor het team'. Klik hier voor het artikel. Een interessant en herkenbaar verhaal. Mooi dat er nu ook wetenschappelijk onderzoek in Nederland op gang komt naar lean en de effecten ervan.

Enkele quotes:

"De hoofdvraag luidde: Welke invloed heeft lean denken en werken op de werkbeleving en werkomstandigheden van medewerkers van twee afdelingen van VUmc en een poliklinische afdelingen van GGZ InGeest?"

"In een tijdsbestek van een half jaar heeft lean gezorgd voor kleinschalige veranderingen in werkproces en -structuur, maar niet tot substantiele invloed op de werkbeleving en -omstandigheden van de zorgprofessionals. Anderzijds heeft het toepassen van lean geleid tot een gevoel van licht gestegen werkdruk [met name door de sta-sessies], maar ook tot een positief effect op de tevredenheid [door meer aandacht van leidinggevenden, door meer gehoord te worden en doordat problemen eerder worden aangekaart en opgelost]."

Het is belangrijk om dit soort onderzoeken ook op afdelingen te verrichten 2 of 3 jaar na de introductie van lean. Vaak is er een lange gewenningsperiode en zoektocht om lean in de routines in te passen, te vertalen naar relevante vraagstukken en om eigenaarschap en enieuwe teamverhoudingen te ontwikkelen. Om nog niet te spreken van nieuwe leiderschapsstijlen van de leiding en leidende professionals. Ik ben enigzins verrast dat dit soort effecten al duidelijk zichtbaar zijn binnen zes maanden.

Een ander interessant deel:

"Geinterviewden lieten blijken dat de verbeteringen niet de 'grotere problemen' aanpakten, zoals de bezuinigingen in de zorg en de toegenomen werkdruk. Daarnaast gaf men aan dat de tevredenheid en motivatie voornamelijk lagen in interesse voor het vak en niet in de inrichting van het werk als zodanig." 

Zeer herkenbaar. De zorg is sterk inhoudelijk gericht. Een grote kracht, maar ook een grote zwakte. Van oudsher was deze focus logisch gezien de gigantische inhoudelijke ontwikkeling die de zorg doormaakte en doordat professionals generalisten waren. Nu de zorg vergaand gespecialiseerd is en een patient al snel met tientallen zorgverleners te maken heeft (direct of indirect) zijn de processen waarmee zorg tot stand komt van even groot belang geworden als de inhoudelijke deskundigheid van de professionals.

Lean gaat dus niet zozeer om de inrichting van het werk in de betekenis van de randvoorwaarden, maar om het verbeteren van de processen waarmee de inhoudelijke kennis tot waarde voor een patient wordt. Het is niet makkelijk om die bril op te zetten bij professionals die jaren lang inhoudelijk opgeleid zijn. Dat zal op de meeste afdelingen dan ook langer dan zes maanden nodig hebben.

Wat valt je verder op aan het artikel?

En lopen er andere (wetenschappelijke) onderzoeken in Nederlandse zorginstellingen