Waarde

Onlangs liep ik een bijzonder leerzaam spreekuur mee met een arts. Een van de patiënten was een jonge man met een klacht waar hij zich duidelijk zorgen over maakte. De arts wist al snel vast te stellen wat de patiënt mankeerde en kon hem ook snel vertellen wat de beste vervolgstappen zouden kunnen zijn. Patiënt tevreden zou je denken, maar de snelle diagnose van de arts landde niet gemakkelijk. De specialist stelde daarop voor een radiologisch onderzoek uit te laten voeren om de diagnose te bevestigen en daarna dan de behandeling te bepalen. Dit voorstel landde beter, maar toch voelde het niet lekker toen de man vertrok.

Ik had de indruk dat de man vooral vragen had over de behandeling en niet zo snel wilde beslissen. Ik besprak dit, nadat de patiënt vertrokken was, met de arts, maar die had die indruk niet. Hij vond het goed dat ik het aan de patiënt zelf ging vragen en ik trof hem bij de balie van Radiologie. Hij was bereid met mij even apart te gaan zitten.

Het gevaar van Lean als dogma

Op onderstaande TED talk geeft Eric X. Li een sterke, provocatieve lezing. Eric is geboren en opgegroeid in Shanghai, China in de jaren '70, maar is gaan studeren in de VS en werkt als investeerder op de beurs. Hij kent dus zowel het socialistische systeem als het democratische, kapitalistische systeem goed. Op het moment dat hij in zijn lezing de systemen vergelijkt valt op dat beide dezelfde soort retoriek over het andere systeem gebruiken. Beide systemen presteren bovendien beter dan de ander wil toegeven en slechter dan de aanhangers zelf toegeven. Maar ze hebben vooral gemeenschappelijk dat ze beweren dat de wereld beter af is als de hele wereld dat systeem toepast vanuit een soort lineaire evolutie.

In de tijd van Mao was de retoriek dat de wereld een soort hemel op aarde wordt als alle landen zich doorontwikkelen tot het communisme. Alle landen die dat niet nastreven zijn de vijand die moet worden bestreden. Onvoorstelbaar veel mensen zijn overleden door dit dogma. Maar ook wij in het Westen kunnen er wat van. Nog maar een paar jaar geleden sprak de president van een democratisch en het meest machtige land ter wereld over 'the axis of evil' die bestreden moet worden. Met geweld is geprobeerd democratie af te dwingen in die landen, of ze het willen of niet.

Beide systemen hebben retoriek over waarom het andere systeem niet kan werken. Democratische retoriek over socialistische, een-partij landen is bijvoorbeeld dat die zich niet kunnen vernieuwen doordat er geen oppositie is. Vervolgens maakt Eric duidelijk dat China zich in de afgelopen decennia verschillende keren radicaal vernieuwt heeft. En zo geeft hij meer voorbeelden dat China op de belangrijkste retoriek laat zien dat die eenvoudigweg niet kloppen. Kijk naar de video als je meer wilt weten.



Het punt is niet (juist niet) de discussie over welk systeem beter is, de vraag is welk systeem op dit moment en voor dit land werkt. Het zou bijzonder onverstandig van het Westen zijn om het systeem van China over te nemen. Net zoals het bijzonder onverstandig voor China zou zijn om het systeem van het westen over te nemen.

Ik herken dezelfde dynamiek rondom Lean en andere benaderingen om organisaties te ontwikkelen. Voor je het weet ontstaat er een retoriek over de eigen benadering die niet meer ter discussie gesteld kan worden en negatieve retoriek over andere systemen die niet goed onderbouwd worden, maar alleen al door de emoties die erbij komen niet ter discussie gesteld kunnen worden.

Elk systeem gaat kapot als het naar binnen gekeerd raakt. Alleen als zelfkritiek mogelijk is en een benadering zich openstelt voor andere gedachten is het levensvatbaar. Helaas kunnen naar binnen gekeerde systemen het wel lang vol houden en veel kapot maken voordat ze ten onder gaan.

Bij je eigen toepassing van Lean kun je dat gevaar makkelijk herkennen in gesprekken die ongeveer zo verlopen:

Werkvloer: "Waarom moeten we dat doen?"

 Leidinggevende of lean coach: "Dat hoort bij Lean"

Blog voor Arts en Auto

Deze week heb ik mijn eerste blogbericht voor Arts en Auto online geplaatst. Ik ga voortaan om de week op woensdag een stuk plaatsen en de andere weken plaatst Henk Veraart, oogarts uit het St. Elisabeth Ziekenhuis een bericht over Lean in de zorg. Het verschil met mijn eigen blog is dat ik voor Arts & Auto berichten plaats die gericht op de praktijk van zorgprofessionals zijn, terwijl deze blog breder georienteerd blijft over de Lean-filosofie. Klik hier voor het eerste bericht van Henk vorige week en hier voor mijn bericht op de site van Arts & Auto, of zie hieronder.

Lean voor de zorg - een introductie (2)

In 2003 hoorde ik voor het eerst over Lean. Ik vond het niks. Een paar jaar eerder was ik overgestapt van het bedrijfsleven naar het CBO, kwaliteitsinsituut voor de zorg. Ik haalde er niet genoeg voldoening uit bedrijven te helpen de financiële kwartaalcijfers voor anonieme aandeelhouders te verbeteren. Ik was wel bezorgd dat ik in een duffe, bureaucratische ellende terecht zou komen, maar in de zorg ging het tenminste echt ergens om. De bureaucratische ellende bleek helaas waar, maar de zorg draait juist op bijzonder gemotiveerde en betrokken mensen die veel willen veranderen. Door de complexiteit van processen en belangen en de bureaucratie is het echter vaak moeilijk voortgang te maken.

De geschiedenis van Lean en Six Sigma

In het boek Een Lean Overheid wordt de geschiedenis van Lean en Six Sigma beschreven. Brad Schmidt vatte het op het symposium van 12 juni samen als 'Lean is voor mensen die van mensen houden en Six Sigma is voor mensen die van cijfers houden'. Hieronder vind je het verhaal uit dat boek hoe Lean en Six Sigma ontstaan zijn. Ik hou zelf zowel van mensen als van cijfers, maar wel in die volgorde. Zie hier voor een eerdere blogpost over o.a. Lean en Six Sigma.

Het ontstaan van Lean Management voert ons terug naar Japan halverwege de jaren dertig. Kiichiro Toyoda krijgt dan de zeggenschap over de weefgetouwenfabriek van zijn vader. En over een flinke som geld die zijn vader heeft overgehouden aan de verkoop van een patent op een automatische stop. Die automatische stop had het mogelijk gemaakt om één medewerker zes weefmachines te laten bedienen, in plaats van één. Toyoda was daarmee in een klap de efficiëntste weefgetouwenfabriek van de wereld geworden.

Kiichiro besluit, daarin aangemoedigd door zijn vader, het bedrijf om te vormen tot een autofabriek. In 1936 komt de eerste auto op de markt, de Toyota AA. De productie van het model gaat zonder noemenswaardig succes door tot 1943. Het bedrijf gaat zich dan richten op het maken van legervoertuigen. Totdat de productiefaciliteiten in 1945 tijdens de geallieerde bombardementen op Japan volledig worden verwoest.

Aankomende symposia en congressen

In de komende maanden zijn er weer diverse congressen en symposia e.d. over Lean of waar Lean een onderdeel van is. Hieronder volgt een overzicht van enkele bijeenkomsten waar ik zelf een bijdrage aan lever. Als je andere evenementen weet over lean in de zorg voor de  rest van dit jaar nodig ik je graag uit bij 'reacties' deze te beschrijven.

• Jaarcongres Lidz, 28 oktober
• Vorig jaar een groot success, dit jaar alweer ruim een maand vooraf vol met 325 deelnemers. Ik lever een bijdrage aan de workshop 'Systeemfase en flow' met het St. Elisabeth en het Instituut Verbeeten. Vanuit het St. Antonius nemen we met 25 mensen deel, zowel veel zorgverleners als vanuit het ziekenhuisbrede Lean-team. Dit jaar vind het plaats bij Erasmus MC, deelname is voor Lidz leden en is gratis. Klik hier voor een geïnspireerd verslag van vorig jaar door gynaecoloog-oncoloog Cor de Kroon van LUMC. 
• Opleiding Lean in de zorg
• De opleiding wordt alweer voor de derde keer georganiseerd door Lidz. Ik verzorg een ochtend vanuit mijn praktijkervaringen met Lean in de zorg. De opleiding is voor dit jaar reeds vol.
• Collegereeks Health Operations Management, 13, 20 en 27 november en 4 december
• Vier colleges waarvan ik de 3e op 27 november verzorg over Lean in de zorg.
• Congres Dag van de zorglogistiek, 12 december 2013
• Congres over zorglogistiek, procesverbetering en verandermanagement. Ik verzorg een plenaire lezing over 'Duurzaam zorglogistiek verbeteren met de lean filosofie'.

Wellilcht tot een van deze bijeenkomsten!