Lean denken = medisch denken

Processen verbeteren met behulp van lean denken gaat uit van een aantal stappen die gedisciplineerd doorlopen worden:

• Wat is het probleem?
• Wat is de huidige situatie?
• Wat is de dieperliggende oorzaak van het probleem?
• Wat is de wenselijke situatie?
• Welke verbetermaatregelen kunnen de oorzaak adresseren?
• Testen van verbetermaatregelen (PDCA)
• Vaststellen van een nieuwe werkwijze

Klinkt logisch, maar in de praktijk zie ik artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners al snel worstelen. Zijn ‘onduidelijke afspraken rondom de visite’ een probleem, een oorzaak van een probleem, of een verkapte manier om je voorkeur voor een verbetermaatregel uit te drukken?

Ik worstelde een tijdlang hoe ik dit praktisch uitgelegd kan krijgen, tot een arts me er fijntjes op wees dat artsen (en andere zorgverleners) dagelijks dezelfde stappen doorlopen bij patiënten:

• Wat zijn de symptomen?
• Anamnese
• Diagnose
• Met patiënt de opties bespreken
• Behandelplan
• Controles en bijstellen behandeling

Zorgverleners zijn al onbewust bekwaam in de verbetermethode van lean denken, maar passen het vaak niet toe indien er problemen in het proces optreden. Een redenering als ‘De infuuspaal ontbreekt alweer aan het bed? Meer infuuspalen aanschaffen!’ lijkt logisch, maar waarom ontbreekt de infuuspaal? Als je de oorzaak niet achterhaalt, moet je vaak geld of extra handelingen inzetten om de symptomen te bestrijden, zoals meer infuuspalen aanschaffen. Maar dat is hetzelfde als een patiënt die symptomen beschrijft meteen medicatie of een operatie voorschrijven, zonder anamnese en diagnose.

Met andere woorden, bij lean denken gaat het erom dat de wetenschappelijke methode die de zorg op zo’n hoog niveau heeft gebracht, ook toegepast wordt op het aanpakken van de oorzaken van problemen die we in onze processen hebben. Een mooi streven is als de kwaliteit van onze processen op hetzelfde niveau komen als de medische kwaliteit. Want onze processen zijn in feite onbetrouwbaar (hoe vaak is iets niet zoals het hoort?) en met veel verspilling in de vorm van wachten, zoeken, afstemmen, herstellen, opnieuw uitvoeren, wachten en achteraf gezien onnodige handelingen.

Wie wil de methode morgen op een praktisch probleem uitproberen?

Enkele tips:

• Is het probleem ‘filmbaar’? (‘onduidelijke afspraken’ is niet filmbaar en dus geen symptoom van een probleem, maar van een oorzaak of verbetermaatregel). Waarom zijn onduidelijke afspraken een probleem? Het antwoord daarop is waarschijnlijk het echte probleem.
• Vraag meerdere keren door met ‘waarom?’ om de diepere oorzaak van een probleem te achterhalen.
• Zorg dat je nieuwe perspectieven op het probleem en de oorzaak krijgt, bijvoorbeeld door collega’s van andere disciplines te vragen wat hun perspectief is of door het proces te observeren.
• Benoem 7 mogelijke verbetermaatregelen voordat je beslist wat je wilt gaan doen. De eerste is wat je al van plan was (‘meer infuuspalen’) en de tweede is ‘niks doen’. Daag jezelf uit er nog minstens vijf te vinden, bijvoorbeeld weer door andere disciplines te bevragen wat hun ideeën zijn.
• Controleer of de gekozen verbetermaatregel de oorzaak adresseert (adresseert ‘meer infuuspalen’ de oorzaak waarom ze verdwijnen?)
• Ga ervan uit dat de eerste test mislukt. Juist het evalueren van testen die mislukken geven de grootste leereffecten.

Kun je een praktisch probleem bedenken waar je dit op kan toepassen?

P.S. deze blog is een kopie van dezelfde op Arts en Auto, klik hier voor de link.

P.S. klik hier voor meer informatie over de verbetermethode