Experiment: 'pull' zorg verlenen op een verpleegafdeling

Een van de belangrijkste procesinnovaties die we kunnen leren van Toyota is hun ontwikkeling van 'pull' systemen. De kern van 'pull' in een ziekenhuis is dat je in staat bent direct te reageren op de vraag zoals die zich aandient (= 'reactief vermogen'). De vraag trekt dan het aanbod = 'pull', in plaats van dat de vraag van een patient zich moet schikken in de wijze waarop wij het aanbod georganiseerd hebben (= 'push'). Klik hier voor een uitgebreide beschrijving van 'pull' in de zorg.

De verpleegafdeling Orthopedie in het Elisabeth (D2) werkt al langere tijd aan de toepassing van de lean principes (klik hier voor een eerdere blog erover) en heeft het 'pull' principe vertaalt in een uitdagende vraag: hoe kun je de zorg voor patienten verlenen in het ritme van een patient? Onlangs hebben ze een bijzonder experiment uitgevoerd om hier achter te komen.

Ireen van der Voort, Verpleegkundig Zorgcoordinator Orthopedie licht het experiment en de geleerde lesssen toe in een column in het blad van de 'Vereniging voor Orthopedisch Verpleegkundigen':

Mensen wensen

"Ik weet niet hoe het met jullie gesteld is, maar wij hebben zo’n twee jaar geleden kennis mogen maken met de geneugten van het Lean Thinking, een Toyota principe, waarbij je continue je werkprocessen blijft verbeteren. Nou zijn ze daar bij Toyota al 50 jaar mee bezig, dus wij staan eigenlijk nog een beetje aan het begin van “dat” denken.

Toch hebben we in het ziekenhuis al heel veel gedaan en ook op Orthopedie. Het zou te ver gaan om dat nu hier allemaal op te noemen, maar het leek me wel leuk om een klein stukje ervan met jullie te delen en wel over een nu nog klein project: Mensen Wensen.

Een van de principes van Lean Thinking is dat je je werk gelijkmatig verdeeld en dus werkt als een schildpad in plaats van een haas. Nou hoor ik iedereen al denken: Ja, da’s lekker, maar dat gaat niet in de verpleging. Nou, dat valt nog te bezien.

Een van onze collega’s had in een artikel gelezen dat als je patiënten meer zelf aan zou laten geven wanneer en wat ze willen, dat je werk dan beter over de dag verdeeld zou worden. Dat leek ons een interessante gedachte en zeker ook in de combinatie met de gedachte dat we het “liefste ziekenhuis” van Nederland willen worden. Nou kun je daar ook nog van alles over vinden, maar dat komt dan wel weer een volgende keer misschien.

Even terug naar die wensen van patiënten.

We kwamen met een aantal mensen bij elkaar; verpleegkundigen, voedingsassistenten, een teamleider, de fysiotherapeuten en ik als zorgcoördinator en bedachten dat we maar eens een kleinschalige proef moesten opzetten. Zo zouden de patiënten:

 Zelf mogen bepalen hoe laat ze op zouden staan

 Hoe laat ze zichzelf wilden gaan verzorgen met onze hulp

 Hoe laat ze zouden oefenen met de fysiotherapie

 Hoe laat ze de maaltijd wilden gebruiken (ontbijt, lunch en diner)

 Of ze ’s avonds of ’s middags warm eten wilden

 Wanneer ze bezoek zouden ontvangen

We bedachten ook dat we het misschien op 1 kamer moesten doen en wel bij de 4 patiënten van de huiskamer. De proef zou 5 dagen duren, van dag van opname tot en met ontslag (bij de huiskamer altijd opname dag voor of van OK en 3½ dag na OK ontslag) We maakten een formulier waarop de patiënten de avond van tevoren hun wensen aan konden geven en we kregen zelfs de centrale keuken mee om eventueel de warme maaltijd in de avond te verzorgen.

Iedereen zag wel beren op de weg, de een wat meer dan de ander, maar goed, we spraken ook met elkaar af dat we er volledig voor zouden gaan en dat alle ervaringen ons hoe dan ook verder zouden brengen.

Ik informeerde bij de betreffende patiënten of ze mee wilden doen en lichtte ze in de week van te voren compleet in. We konden van start………………

Tja, en toen liep het voor een deel toch een beetje anders als we verwacht hadden.

Allereerst vonden de patiënten toen puntje bij paaltje kwam, dat ze eigenlijk maar lastig waren en dat ze het ons niet moeilijk wilden maken, want we hadden het al zo druk. Dat is eigenlijk zo grappig, want als je wensen afwijst is het “stom en niet lief”, maar als je mogelijkheden aanbiedt is het eigenlijk toch niet nodig.

Het feit dat ze als groep bij ons waren werkte ook niet echt lekker mee, want je gaat natuurlijk niet in je eentje warm zitten te eten, als de rest aan het brood zit, en zeker al niet op een ander tijdstip. En omdat ze wel samen aan tafel wilden eten, wilden ze ook met z’n allen om 8.00 uur de douche in. Uhhhhh, werken als een schildpad?

Uitslapen? Hmm ja, dat was wel een keer lekker misschien. Maar toen ze hoorden dat we de zaalarts dus ook hadden weggestuurd om op een later tijdstip terug te komen, “nou, dat kon toch echt niet. Die arme man”.

De proef duurde vijf dagen, maar uiteindelijk eigenlijk maar drie: de dag na de OK begon het eigenlijk pas en hield 3 dagen later alweer op.

Nou lijkt het of er niets goed ging, maar dat is natuurlijk niet zo. We hadden er lol in met de betrokken medewerkers, of dingen nu gingen zoals we bedacht hadden of niet. Het gewoon “out of the box” bezig zijn is al zo leuk. Juist door de dingen die niet helemaal als gepland gingen, raakten we meer en meer overtuigd van het feit dat we die proef nog een keer wilden doen, maar dan anders.

En inmiddels staat de volgende proef ook al weer op de rol:

 Niet bij de huiskamer patiënten

 Op meerdere kamers

 Van maandag tot en met zondag, ongeacht wanneer de patiënten opgenomen worden

 Met eenmalig de keus voor warm eten in de middag of avond

 Geen invulpapier meer voor de patiënten, maar de avond van tevoren het via het verpleegplan inplannen, samen met de patiënt

 En met alle elementen die verder natuurlijk wel goed gingen

En zijn we nou aan het werk geweest als schildpadden? Ja en nee. Ja in de zin van: we wisten steeds een dag van tevoren wat ons te wachten stond gedurende de dag en wanneer. Daar zou je je werk dus makkelijker op aan moeten kunnen passen.

Nee in de zin van: het dan ook meteen in je eentje (of met z’n tweeën) alle wensen willen vervullen en dan even vergeten dat je ook nog gewoon kunt communiceren met de patiënt over jouw mogelijkheden en onmogelijkheden.

Maar we weten het zeker: het gaat een keer goed komen in welke vorm dan ook.

Nou zijn we zo benieuwd of andere verpleegkundigen ook met dit soort zaken bezig zijn en dus de vraag of jullie een berichtje willen achterlaten onder 'reactie' als je ideeen of ervaringen hebt. We zien ze graag tegemoet!"